Iedereen heeft mensen rondom zich nodig om zich goed te voelen, vooral in situaties van hoge spanning en tegenslagen. De krachtigste beschermer tegen het overweldigd raken door stress, verwaarlozing of mishandeling is echt gezien en gehoord worden door mensen om ons heen, te bestaan voor iemand anders.

Veel van de gezinnen waarmee we werken, kampen met erg uitdagende situaties en zijn tegelijk heel geïsoleerd. De relatie die ze hebben met hun contextbegeleider kan erg ondersteunend, maar nooit voldoende zijn. Iedereen heeft relaties nodig die door liefde worden gegarandeerd en die blijvend zijn. Dit geldt in het bijzonder voor mensen die na negatieve ervaringen angstig zijn in het aangaan van relaties. Ervaringen met in de steek gelaten worden, kunnen enkel verwerkt worden als men in het hier en nu wél mensen heeft waarop men kan rekenen. Wat gekwetst werd in relaties moet dus ook in relaties geheeld worden.

Family

Daarom gaat de contextbegeleider vanaf de start van de begeleiding samen met de ouders en kinderen op zoek naar wie voor hen belangrijk is. Zij heeft daarbij veel aandacht voor hoe iedereen zich voelt in de relaties met de anderen. Indien mogelijk helpt zij om banden te versterken en oude kwetsuren te helen.

Een andere reden om intensief samen te werken met de familie is dat we in Sporen vinden dat kinderen het recht hebben om hun familiale en culturele banden te behouden. We vinden ook dat familieleden recht hebben op contact met de kinderen. Ze mogen opvolgen hoe het met hen gaat, ook als ze in een leefgroep verblijven. Het zijn de ouders en de familieleden die het best instaan voor het welzijn en de veiligheid van de kinderen. Als begeleiders moeten we de capaciteiten die zij hiertoe hebben, erkennen en moeten we hen ondersteunen om deze verder uit te bouwen.

In Sporen doen we dit onder meer door de personen uit de omgeving als groep samen te brengen in familieberaden. Tijdens deze beraden wordt er gewerkt aan (veiligheids)plannen die de situatie van de kinderen verbeteren. Familieleden nemen er samen de verantwoordelijkheid op voor de kinderen door het maken van afspraken. Het doel is dat ze dit blijven doen als de hulpverlening beëindigd is. De veerkracht en de hoop van het gezin kan groeien omdat een hele groep hen aanmoedigt om de situatie te veranderen.

Iedereen neemt een andere rol op vanuit haar eigen capaciteiten en vanuit haar unieke band met de kinderen en de ouders. Familieleden kunnen als steunfiguren van elkaar ook elkaars taken overnemen wanneer dit nodig is.

Familiebijeenkomst

Het is vaak de kracht van de onderlinge relaties die maakt dat de familie erin slaagt om het gezin blijvend te ondersteunen.

Ook in een traject van Geweldloos Verzet kan de familie het gezin bijstaan. Hierbij helpt zij de ouders om hun eigen gedrag onder controle te houden, om stelling te blijven innemen tegen lastig en agressief gedrag van hun kind en om nog meer aanwezig te zijn in het leven van hun zoon of dochter.

Ten slotte wijst onderzoek uit dat kinderen die de jeugdzorg verlaten, nood hebben aan voldoende sociale steun om de overgang naar de volwassenheid op een goeie manier te maken. Hierbij is het belangrijk dat kinderen een band hebben met hun steunfiguren en dat zij kunnen inschatten hoe deze zullen reageren op hun vragen naar hulp. Het opbouwen van een ondersteunend netwerk moet dus vroeg genoeg gebeuren. Bij breuken in de relatie met de ouders zijn ondersteunende relaties met andere zorgfiguren extra belangrijk.

Bronnen
Cachet. (z.j.). Schrijfsels over de grote stap: van voorziening naar zelfstandigheid.
Campbell, K. & Family and Children’s services of the Waterloo Region. (2017). Family Finding Revision One: Implementation and Practice Manual.
Center on the Developing Child at Harvard University. (2017). Three Principles to Improve Outcomes for Children and Families. Opgehaald op 25/03/2020 van www.developingchild.harvard.edu
Day, E., Heismann, E., & Spyrou, M. (2011). Geweldloos verzet in de opvoeding, Non Violent Resistence (NVR), richtlijnen voor ouders en opvoeders van kinderen en jongeren die erg lastig of gewelddadig gedrag vertonen. Vertaling door Wiekslag vzw.
Kempe Center for the prevention and treatment of child abuse and neglect. (2013). Family Group Decision Making in Child Welfare: Purpose, Values and Processes. In K. DeCook & E. Sulkers. Werken met netwerken in situaties van verontrusting (pp.3-4).
Parker, S. (2014). Family Safety Conferencing. A partnering for safety approach to conferencing in child protection casework.
Santens, T., Claes, L., Diamond, G., & Bosmans, G. (2018). Depressive symptoms and self-harm among youngsters referred to child welfare: The role of trust in caregiver support and communication. Child Abuse and Neglect, 77, 155-167.
Shonkoff, J. P. & Garner, A. S. (2012). The lifelong effects of early childhood adversity and toxic stress. Pediatrics, 129(1), 232-243.
Struik, A. (2016). Slapende honden? Wakker maken! Een stabilisatiemethode voor chronisch getraumatiseerde kinderen. Amsterdam: Pearson.
Van Audenhove, S. (2015). De beleving van jeugdzorgverlaters vóór en tijdens de transitieperiode. In De Vos, K. et al. (red.), Handboek integrale jeugdhulp (p.81-95). Brussel: Politeia.
van der Kolk, B. (2016). Trauma Sporen. Eeserveen: Uitgeverij Mens!
Vos, E., & Verhaegen, I. (2016). Methodiek Bruggenbouwer. Odisee Hogeschool.