Familieberaden

Iedereen heeft mensen rondom zich nodig om zich goed te voelen, vooral in situaties van hoge spanning en tegenslagen. De krachtigste beschermer tegen het overweldigd raken door stress, verwaarlozing of mishandeling is om echt gezien en gehoord te worden door mensen om ons heen, om te bestaan voor iemand anders.

Veel gezinnen waarmee we werken kampen met erg uitdagende situaties en zijn tegelijk heel geïsoleerd. De relatie die ze hebben met hun contextbegeleidster kan erg ondersteunend zijn, maar is niet voldoende. Iedereen heeft immers relaties nodig die door liefde worden gegarandeerd en die blijvend zijn. Dit geldt in het bijzonder voor mensen die na negatieve ervaringen terughoudend zijn om nieuwe relaties aan te gaan. Ervaringen met in de steek gelaten worden, kunnen enkel verwerkt worden als men in het hier en nu wél mensen heeft waarop men kan rekenen. Wat gekwetst werd in relaties moet dus ook in relaties geheeld worden.

We vinden in Sporen dat kinderen het recht hebben om hun familiale en culturele banden te behouden en/of te herstellen. We vinden ook dat familieleden recht hebben op contact met het kind. Ze mogen opvolgen hoe het met hem gaat, ook als hij in een leefgroep verblijft.

Het zijn de ouders en de familieleden die best instaan voor het welzijn en de veiligheid van de kinderen. Als begeleidsters erkennen we hun capaciteiten en ondersteunen we hen om deze verder uit te bouwen.
Zelfs in moeilijke omstandigheden hebben gezinnen de kracht en competenties om hun situatie te veranderen. De ondersteuning en aanmoediging wordt het best gegeven door mensen dicht bij het gezin. Deze familie blijft aanwezig in hun leven en heeft geen ‘openingsuren’. Ze kennen de ouders en kinderen het best: ze weten waar ze sterk in zijn en kunnen inschatten wat (niet) werkt.

Zowel jongeren, ouders, familieleden als contextbegeleidsters geven aan dat hun motivatie stijgt als familieleden met het gezin begaan zijn en hen ondersteunen. Afspraken die door de familie gemaakt zijn, geven meer hoop aan jongeren. Bovendien vertellen ouders ons hoe stimulerend het is om problemen samen te dragen en om samen aan een doel te werken. Ze zeggen dat ze samen tot andere oplossingen en duidelijkere afspraken komen. Ook geven heel wat ouders aan dat ze sneller hulp vragen.

Ten slotte wijst onderzoek uit dat kinderen nood hebben aan sociale steun in de overgang naar volwassenheid. Hierbij is het belangrijk dat kinderen een vertrouwensband hebben met hun steunfiguren en dat zij kunnen inschatten hoe deze zullen reageren op hun vragen naar hulp. Het opbouwen van ondersteuning moet m.a.w. vroeg genoeg gebeuren.  Bij (dreigende) breuken in de relatie met de ouders zijn ondersteunende relaties met andere steunfiguren extra belangrijk.

Bronnen:

Van der Kolk, B. (2016). Trauma Sporen. Eeserveen: Uitgeverij Mens!

Vos, E., & Verhaegen, I. (2016). Methodiek Bruggenbouwer. Odisee Hogeschool.

Shonkoff, J. P. & Garner, A. S. (2012). The lifelong effects of early childhood adversity and toxic stress. Pediatrics, 129(1), 232-243.

Center on the Developing Child at Harvard University. (2017). Three Principles to Improve Outcomes for Children and Families. Opgehaald op 25/03/2020 van        www.developingchild.harvard.edu

Struik, A. (2016). Slapende honden? Wakker maken! Een stabilisatiemethode voor chronisch getraumatiseerde kinderen. Amsterdam: Pearson.

Kempe Center for the prevention and treatment of child abuse and neglect. (2013). Family Group Decision Making in Child Welfare: Purpose, Values and Processes. In K. DeCook & E. Sulkers. Werken met netwerken in situaties van verontrusting (pp.3-4).

Vzw Sporen, 2021. Overzicht van het onderzoek rond familieberaden (FB) in Sporen 2014-   2020.   Intern document.

Van Audenhove, S. (2015). De beleving van jeugdzorgverlaters vóór en tijdens de        transitieperiode. In De Vos, K. et al. (red.), Handboek integrale jeugdhulp (p.81-95).      Brussel: Politeia.

Cachet. (z.j.). Schrijfsels over de grote stap: van voorziening naar zelfstandigheid.

Santens, T., Claes, L., Diamond, G., & Bosmans, G. (2018). Depressive symptoms and self-     harm   among youngsters referred to child welfare: The role of trust in caregiver support and    communication. Child Abuse and Neglect, 77, 155-167.

We geloven dat het belangrijk is om naast individuele contacten ook de familie als groep samen te brengen. De familie inspireert elkaar en komt zo tot andere afspraken en oplossingen. De familie neemt samen de verantwoordelijkheid op voor de kinderen, ook als de hulpverlening beëindigd is. Dit is essentieel voor het welzijn van de kinderen op lange termijn.

Familieberaden kunnen ervoor zorgen dat ouders en familieleden meer op dezelfde lijn staan en dezelfde boodschappen geven aan de kinderen. Ouders geven aan dat het voor hen makkelijker is vast te houden aan afspraken als ze weten dat deze gedragen zijn door hun familie.

Ook de veerkracht en de hoop van het gezin groeit omdat een hele groep hen aanmoedigt. Hierdoor voelen ouders en jongeren: “jullie staan er niet alleen voor”. Verschillende ouders geven aan dat het samenkomen als een groep laat zien hoeveel anderen bekommerd zijn om hun gezin en dat de familierelaties verbeterd zijn na de familieberaden.

Iedereen in de familie neemt een andere rol op vanuit zijn eigen capaciteiten en vanuit zijn unieke band met de kinderen en de ouders. Familieleden kunnen bovendien elkaars taken overnemen wanneer dit nodig is. Het is vaak de kracht van de onderlinge relaties die maakt dat de familie erin slaagt om het gezin blijvend te ondersteunen.

Als de familieleden samen met de ouders opvolgen wat er goed loopt, wat (nog) veranderd dient te worden en wie wat kan doen om het welzijn van de kinderen te garanderen, is er veel meer kans dat de begeleiding duurzame effecten heeft. Deze plannen sluiten immers meer aan bij het gezin, zijn uitgebreider en de kans op uitvoering van de plannen is groter.

Ook verwijzers geloven in het werken met familieberaden. Door de grote betrokkenheid op het gezin hebben ze meer vertrouwen dat situaties die onwenselijk zijn voor de kinderen, zullen worden opgemerkt en dat er zal worden ingegrepen. Families krijgen hierdoor sneller de kans om hun gezinssituatie zelf in handen te nemen en op te volgen.

Bronnen:

Kempe Center for the prevention and treatment of child abuse and neglect. (2013). Family Group Decision Making in Child Welfare: Purpose, Values and Processes. In K. DeCook & E. Sulkers. Werken met netwerken in situaties van verontrusting (pp.3-4).

Tegethoff, J. (2016). Vermaatschappelijking van de zorg binnen de integrale jeugdhulp: Effectiviteit van familienetwerkberaden. (Masterproef). Leuven: KU Leuven. Opleiding: Sociaal Werk en Sociaal beleid.

Morren, S. (2017). Familienetwerkberaden vanuit het perspectief van het sociaal netwerk. (Masterproef). Leuven:          KU Leuven. Opleiding: Sociaal Werk en Sociaal beleid.

Vzw Sporen, 2021. Overzicht van het onderzoek rond familieberaden (FB) in Sporen 2014-2020. Intern document.

Campbell, K. & Family and Children’s services of the Waterloo Region. (2017). Family Finding Revision One: Implementation and Practice Manual. 

Merkel-Holguin, L., Nixon, P., & Burford, G. (2003). Learning with Families: A Synopsis of FGDM Research and Evaluation in Child Welfare. Protecting Children, 18(1-2), 2-11.

Merkel-Holguin, L. (2005). The Intersection between Family Group Decision Making and Systems-of-Care. American Humane Association.

Center on the Developing Child at Harvard University. (2017). Three Principles to Improve Outcomes for Children and Families. Opgehaald op 25/03/2020 van www.developingchild.harvard.edu